Op zaterdag 11 januari 2025 ging de KNNV-Insectenwerkgroep Zeist, Heuvelrug en Kromme Rijn op pad voor winterexcursie! Ik had het idee geopperd en het werd met enthousiasme toegevoegd aan de agenda. Voor mij was het extra leuk, omdat de door Anne gekozen datum mijn verjaardag was! De temperatuur was rond het vriespunt, de zon scheen heerlijk en alles was prachtig berijpt. Heerlijk voor een winterwandeling, maar om insecten te zoeken? Echter, het idee was te zoeken achter schors van dode bomen.
Vooraf had ik een gebied uitgekozen waar ik al eerder was geweest: Austerlitz, vlakbij de roemruchte Pyramide. Ook had ik het terrein al enkele weken eerder, met goede resultaten, verkend. Vooral twee lanen met behoorlijk wat dode beuken, die onder andere door tonderzwammen waren aangetast, bleken kansrijk. Op 11 januari was het, vergeleken met het voorlopen, een stuk kouder. Zouden deze onder de stam levende insecten niet een beschutter plekje opgezocht hebben, nu het ’s nachts toch onder nul gedoken was?
Bij de eerste dode eik bleek het lastig: de schors zat vastgevroren. Even later hadden we meer succes: onder de schors van een dood eikje troffen we de eerste Thymalus limbatus aan, een nogal zeldzame schorsknaagkever. Er zat ijs op zijn schild maar dat leek hem niet te deren. We troffen op meerdere plekken exemplaren aan, zowel bij dode eik als dode beuk.
Bij het rijtje dode beuken vonden we het ene na het andere insect, veelal soorten die leven van zwammen, waaronder ook de doelsoort, de Tonderzwamschorswants (Aradus betulae). Ook zagen we enorme hoeveelheden ijshaar, een bijzonder natuurverschijnsel dat ontstaat door het uitstoten van water door een schimmel (Exidiopsis effusa) door de kleine poriën van dood loofhout.
Het was een bijzonder geslaagde excursie waarbij we een indruk kregen hoe insecten overwinteren, wat het belang van dood hout is en we bovendien erg genoten van het zonnige weer.
Tekst en foto’s: Pascal Losekoot. Meer foto’s van deze excursie? Vraag de auteur.