Boom/Struik van de week: Pseudotsuga
De douglasspar
Her woord `spar` wordt ook wel geschreven als sparre, sperre. Hangt samen met speer. Dus lange paal. De herkomst van het woord is niet duidelijk, evenals de boom waar de naam oorspronkelijk op werd geplakt. Dat is in de loop van de tijd ook wel eens de den geweest. Zo ook bij deze spar, want hij behoort tot de dennen. Het verwisselen van sparren en dennen wat namen betreft is overigens niet typisch Nederlands, maar een West-Europese kwaal.
Zingen wij bij de kerstboom, oh dennenboom, dan staan wij voor de fijnspar.
Duidelijker is de herkomst van douglas. Dat is David Douglas, een Schot die leefde van 1799 tot 1834.
Hij was plantenjager die de eerste zaden van deze boom naar Engeland stuurde.
De Latijnse naam van de douglaspar is Pseudotsuga menziesii. Dat laatste komt weer van een andere Schot, Archibald Menzies, de eigenlijke ontdekker van de boom.
Pseudotsuga kun je vertalen met namaakhemlock. Maar wat is dan tsuga?
Het is een Japans woord dat “taxusachtig”betekent. De eerste soort die werd ontdekt was de Japanse hemlockspar.
Dan houden we nog `hemlock` over. Dat betekent in het Engels scheerling, en in dit geval meer specifiek: gevlekte scheerling.
Dit is één van de giftigste planten in Nederland en is hier in de buurt te vinden aan de rand van het vroegere zwembad in Dorst. Daar groeit overigens ook tamelijk rijkelijk de groene knolamaniet, veruit de dodelijkste paddenstoel uit West-Europa.
Het is maar goed, dat de ouders vroeger niet geweten hebben dat ze hun kinderen naar één van de gevaarlijkste plekken uit Brabant lieten vertrekken, wanneer hun kroost lekker ging zwemmen in Surae.
De scheerling was waarschijnlijk het staatsgif waarmee de gifbeker was gevuld in het oude Griekenland. Socrates, gestorven 499 v. Chr., is wel de bekendste consument van deze drank.
De hemlockspar is genoemd naar de scheerling omdat het gekneusde blad zou ruiken naar dat van scheerling.
De westelijke hemlockspar staat tamelijk veel aangeplant in de bossen langs het Markdal en ook deze is ontdekt door David Douglas, waarmee deze tijdruimtereis weer ongeveer rond is. Van Nederland naar Amerika in 1800, via Schotland naar Japan, weer terug naar Engeland en door naar Dorst, om via het oude Griekenland weer in het Markdal anno 2008 te landen.
Tekst en foto’s: Aad van Diemen
