Boom/Struik van de week: Rubus 2

Braam 2

Bramen verschillen nogal in smaak en de stekels kunnen groot of klein zijn. Oh ja, je hebt ook van die kleine bedauwde bramen. Sommige bramen hebben van dat peterselieachtige blad en.. tegenwoordig kun je ook bramen zonder stekels kopen in het tuincentrum.

Als je even nadenkt, kun je zelf wel wat onderscheid aanbrengen in de bramen die je tegenkomt. Wetenschappers zijn een paar stappen verder gegaan. In 2014 is een publicatie verschenen die 50 jaar onderzoek naar bramen in Nederland samenvat. Vanaf ongeveer 1970 is gekeken welke bramen, waar in Nederland voorkomen. In Europa komen 700 soorten bramen voor, waarvan 190 in Nederland. Het gekke is dat daarvan 100 soorten een regionale verspreiding hebben. Dat wil zeggen dat ze alleen maar in een bepaalde streek voorkomen. Zo komt in de Baronie, en nagenoeg daar alleen, de grote kambraam voor die als wetenschappelijke naam Rubus baronicus heeft en daarom ook wel baroniebraam wordt genoemd.

Het gevolg van de beperkte verspreiding is dat een paar soorten bramen endemisch voor Nederland zijn. Endemische planten zijn planten zijn planten die uitsluitend in een beperkt gebied voorkomen, en als dat gebied een land is, wordt daar nogal mee gepronkt. Eilanden en bergstaten hebben vaak en veel endemische planten en dieren, maar Nederland amper.

Gelet op de lage aaibaarheid van bramen is het de vraag of de toeristenindustrie de bramen aan de borst zal drukken.

Het determineren van bramen is lastig. Je moet letten op de combinatie van tal van kenmerken: bladstand, plaats van stekels, meeldraden, enz. Er is een website waarop je daarover veel meer kunt vinden: http://rubus-nederland.nl/nl/

Er is ook een nieuwe braam in Nederland en in de Baronie die je niet kunt missen: de dijkviltbraam (Rubus armeniacus) . Op de eerste plaats is het een hele forse braam met dikke loten en grote stekels. Het meest opvallend is echter de wit-vilte onderkant van het blad.

Deze braam is omstreeks 1860 vanuit de Kaukasus in Europa ingevoerd en heeft inmiddels een min of meer aaneengesloten areaal veroverd in heel Midden- en West-Europa tot in Zuid-Scandinavië. Vanwege het gemakkelijke verwilderen wordt deze braam in verschillende delen van de wereld als een invasieve exoot beschouwd.

Deze braam is echter nog niet opgenomen in het register van de exoten: dan moet hij hier al 10 jaar zijn. Als je op de verspreidingsatlas van FLORON kijkt zie dat het zwaartepunt van de verspreiding West-Brabant is. Het is een lichtminnende soort. In bossen kwijnt hij weg. In de omgeving van Breda kom ik hem regelmatig tegen en heb vastgesteld dat de struiken geweldig kunnen groeien. Ze worden in het vrije veld makkelijk vier meter hoog en er staat geen maat op het oppervlak dat ze kunnen innemen. Ik heb gezien dat in een paar jaar een struik 20 vierkante meter groot werd.

Het lijkt mij een blijvertje. Onder deskundigen is volgens mij nog geen eenduidige mening over de schadelijkheid, dan wel dat men van mening is dat er toch geen beginnen aan is om te bestrijden.

Beide kunnen waar zijn. De bramen smaken heerlijk. Zijn groot. Prima voor de jam ook.

Tekst en foto’s: Aad van Diemen