Wintertellingen Vleermuizen

Wintertellingen Vleermuizen 2024 Objecten Gemeente Breda

Merlijn Hoftijzer

Op zondag 21 januari trokken we met z’n vieren onder leiding van Chiel Simons richting de vleermuiskelders in en om Breda om de kelders te inventariseren op overwinterende vleermuissoorten. Gedurende de winterperiode gaan vleermuizen in rust, de zogenoemde winterslaap. Afhankelijk van de soort overwinteren ze daarbij in boomholtes, spouwmuren of in objecten zoals vleermuiskelders. Deze objecten, de kelders, worden tijdens de wintertellingen bezocht door tellers. Daarbij worden de verschillende soorten en de aantallen per soort geïnventariseerd om de verspreiding en voorkomen van soorten te monitoren. Daarmee kunnen over de jaren trends van de populatie inzichtelijk worden gemaakt.

Figuur 1. Jeroen Stoutjesdijk bekijkt een van de vleermuizen, een baardvleermuis.

De eerste vleermuiskelder die aan de beurt was, was de voormalige ijskelder van Landgoed Wolfslaar. Het object is een rijksmonument, maar al vele jaren in dienst als vleermuizenverblijf. Hier werden in totaal 13 individuen aangetroffen, waarvan vijf baardvleermuizen en twee watervleermuizen die voornamelijk vrij aan het plafon hangen en zes franjestaarten die weggekropen waren in hangende patioblokken, sierbetonelementen met gaten er in.

In het voormalig restaurant van Zwembad Wolfslaar werden 39 individuen aangetroffen. Naast de baard-, meer- en franjestaartvleermuizen hingen hier ook grootoor-vleermuizen in de respectievelijke aantallen van 12, 7, 15 en 5. Dit bracht het aantal van Landgoed Wolfslaar in totaal op 52 stuks; een mooi aantal! Vorig jaar was een absoluut topjaar wat betreft aantallen voor deze locatie, toen werden er in totaal 67 dieren aangetroffen. De winter was toen ook aanzienlijk strenger dan dit seizoen.

Figuur 2. Hangende Grootoorvleermuis. De ‘oortjes’ die je ziet heten tragus. De echte oren zitten onder de vleugels weg-gevouwen.

Normaal gesproken zou ook de vleermuiskelder aan de Waterdonken meegeteld worden, maar deze wordt dit jaar aangepast. Na aanleg is de kelder enkele jaren gemonitord, helaas zonder resultaten. Deze jaren zijn ook gebruikt om de gebreken vast te stellen en een plan te maken om hem te optimaliseren. Zo is de vrije instroom van water nu gedicht. Dit maakte de kelder mogelijk te koud en het binnenklimaat onstabiel om als goed verblijf voor de vleermuizen te kunnen functioneren. Ook waren de mogelijkheden voor om weg te kruipen te beperkt. Het water is uit de kelder gepompt en de gangen zijn opgevuld met zand. Vervolgens zijn nieuwe muurtjes van stapelstenen opgebouwd om tal van verschillende kleine wegkruipmogelijkheden te maken. Hopelijk maken deze aanpassingen de vleermuiskelder in de toekomst aantrekkelijk als verblijfplaats voor de vleermuizen.

Figuur 3. Aanpassingen van de vleermuiskleder op Waterakkers.

Vorig jaar zijn er twee nieuwe vleermuiskelders aangelegd door de Gemeente Breda. Eén daarvan is een voormalig toiletgebouw op de Asterd die is omgebouwd tot kelder. Helaas dit jaar nog zonder resultaat. Het andere object is een kleine kelder in de ecologische verbindingszone aan de Westrik in Prinsenbeek. Ook in dit object zaten nu nog geen dieren.

Komende zomer gaan we met een aantal enthousiaste mensen de vleermuiskelders verder optimaliseren door o.a. het uitbikken van voegen, loshalen van tegels en het stapelen van muurtjes. Hiermee worden nieuwe wegkruip plekken gecreëerd: alles draait uiteindelijk om micro-milieus…

Heb je zin om mee te helpen de vleermuisobjecten te optimaliseren? Mail dan naar: m.hoftijzer@breda.nl